



Het Blok: Stacked Streets - Vertical Village – Asse
In samenwerking met
Pieter Vandepitte
Begeleidingsteam
David Schmitz en Tijl Vanmeirhaeghe
In het hart van het heuvelachtige Pajottenland, bovenop een heuvelrug in Zellik, ligt de oude abdijhoeve Het Hoogh Hof. De eerste bezetting dateert uit de 12de eeuw, en kwam in grote lijnen overeen met de structuur die op de Ferrariskaart van 1777 is te zien. De huidige vierkantshoeve werd vlak na de Franse Revolutie gebouwd, nadat de oude boerderij volledig was afgebrand. De nieuwe boerderij is een typisch 18de eeuwse configuratie in het vierkant, met het woongebouw aan de noordzijde van het erf, de paardenstallen aan de zuidzijde, de wagenschuur op het westen en de stallingen op het oosten. De vierkantshoeve meet ongeveer 45 meter in het vierkant. Momenteel verkeert ze in bouwvallige staat.
Jaar
2017-2018
MArch1
Vak
Masterstudio E
Op de plaats van de oude vierkantshoeve ontwerpen we met Studio E een dik gebouw, ‘Het Blok’. Het dikke gebouw heeft dezelfde vierkante footprint als de oude boerderij, erf inbegrepen. De maximale hoogte van het blok meet eveneens 45 meter. In het blok komt een nog nader te specificeren woonprogramma gecombineerd met een extra functie.
Het Blok bevindt zich op een bijzondere plaats, die iedereen kent. Het is zowat de meest gepasseerde plek van Vlaanderen. Bij het oprijden van de Brusselse binnenring vanaf de E40 in Groot Bijgaarden springt de site van de oude boerderij meteen in het oog. De bijzondere inplanting op de heuvelrug was verantwoordelijk voor het kenmerkende toponiem Het Hoogh Hof dat de hoeve eeuwen geleden kreeg toebedeeld. Vanaf de boerderij was er een goed overzicht over de aanpalende landerijen. Maar op heden is de boerderij een soort anachronisme geworden, verloren gelopen in de berm van de ring en stilaan in het vizier van de steeds uitbreidende stad. Toch blijft de site tot de verbeelding spreken, precies door de aanzienlijke hoogteverschillen en de directe nabijheid van de stad (incl. het station van Zellik). Dit gegeven maakt de opening voor de nieuwe oefening.
Met de fameuze betonstop lijkt de ruimtelijke ordening in Vlaanderen een nieuwe weg te willen inslaan. Er wordt niet meer geredeneerd in het aansnijden van nieuwe open ruimte, maar in het verdichten en optimaliseren van bestaande bouwzones. De studio wil dit vraagstuk terugbrengen tot het herdenken van een bestaande solitaire in een open landschap.
Het Blok bouwt voort op een architecturale onderzoekstraditie die een maximale gebouwde massa tracht te verzoenen met elementaire kwaliteiten als lichttoetreding en adressering. Vaak werd dit onderzocht in hybride programma’s zoals de gerealiseerde gebouwen van Les Amiraux (1927) in Parijs van Henri Sauvage of La Grande Motte (1960) van Jean Balladur aan de Côte d’Azur. Er zijn ook een heel aantal niet-gebouwde referenties zoals The Great Victorian Way (‘Big Roof Bonanza II’ uit 1855) van Joseph Paxton, het werk van Antonio Sant’Elia of het Immeuble Pyramidal à Gradins (‘Metropolis’ uit 1928), eveneens van de hand van Sauvage. Daarenboven speelt de opgave met de recente zoektocht naar een steeds compactere bouwvorm al dan niet in combinatie met nieuwe woonvormen.
Het Blok wordt in de studio onderzocht louter bij middel van de maquette. Analoog aan de fameuze scharnierende kurkmaquette van Chichi van het Pantheon (1791), in het bezit van de Universiteit Gent, wordt een maquette gebouwd die zowel de massa, de verschijningsvorm als het interieur van Het Blok onderzoekt, dit op schaal 1/65.
​
Het ontwerp is ontstaan vanuit een stapeling. Een stapeling van balkvormige volumes volgens 3 oriëntaties. Er is uitgegaan van een blijvende flexibiliteit en vrijheid, nodige lichten en zichten per programma, en kwalitatieve binnen- en buitenruimtes per verdiep.
Voor de typologie van het geheel zijn we vertrokken vanuit de bebouwing in de directe omgeving, We hebben onze balkvormige volumes ontworpen als straten waarrond units geplaatst zijn zoals de kavels en lintbebouwing.
Een eerste oriëntatie bestaan uit een volume met lange zijde op de rooilijn aan het hoogste punt van de site, gericht naar de top van de heuvel (NW-ZO), met hoofdgevels aan het oosten en westen gericht. Aan de oostzijde bevinden zich verblijfsruimtes en aan de andere zijde een combinatie van verblijfruimtes en technische ruimtes in de donkere delen.
De tweede oriëntatie heeft volume parallel aan de ring en naar Brussel (OW), met gevels naar het noorden en naar het zuiden.
De derde oriëntatie bestaat uit een volume gericht naar de verkavelde dorpsrand van Asse en het laagste punt van de site (NO-ZW).
Elk niveau is ontworpen als straat, een centrale doorgang ingevuld met publieke functies, waarrond gebouwd is als kavels. Langs deze straat wordt gewerkt met gesloten gevels en openingen voor verticale circulatie en toegangen naar dubbelhoge ontmoetingsplaatsen.
De straten zijn bijna altijd dubbel hoog. Waar ze allemaal overlappen worden ze structureel ondersteund door een centrale verticale circulatiekoker en waar ze onderliggende overkragen worden deels private terrassen geplaatst en publieke wintertuinen met oa. een orangerie.
Hoe hoger in het gebouw, hoe privater de verdiepen worden en hoe langer gasten er verblijven. Bij de dubbel hoge straten wordt het tussenverdiep toegankelijk gemaakt door passerelles die meewerken aan de wandeling tussen de balken.
Elke richting, elke straat, omvat een ander programma:
-1&0 Parking
1&2 Manege
3&4 Hostel
5&6 Hotel
7&8 Longstay
9&10 Longstay
11 Recreatie + longstay
![]() | ![]() | ![]() |
---|---|---|
![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() |