



Gastenverblijf – Bijloke, Gent
Begeleidingsteam
Mil De Kooning, Maarten Van Den Driessche, Eef Boeckx, Kim De Raedt, Pieter D’haeseleer, Pieterjan Gijs, Bert Haerynck, Bart Melort, Johannes Robbrecht, Martin van Schaik, Sven Verbruggen
‘In residence’
Een verblijf in het buitenland biedt kunstenaars en wetenschappers de gelegenheid om nieuwe ideeën te ontplooien en – ver weg van alle routine en de vertrouwde omgeving – onderzoek te doen en kennis te verwerven. Mobiliteit, zowel mentaal als fysiek, zijn onontbeerlijk voor ‘academische excellentie’; uitwisselingsprojecten (“artists in residence”, workshops, summer schools, en zo meer), al dan niet aangemoedigd door beurzen en subsidies, verhogen het prestige en de aantrekkingskracht van culturele en academische instellingen. Deze ambities vragen ook doorgaans om een plek: om een stimulerend thuis weg van thuis.
Jaar
2013-2014
BArch1
Vak
Architectuur- ontwerp 1
Opdracht
Opdracht 5
Anno 2014 was het voormalige klooster- en ziekenhuiscomplex de Bijloke in Gent een zuivere onderwijs- en cultuurcampus. De site brengt een indrukwekkend aantal instellingen in elkaars directe nabijheid: STAM, School of Arts / KASK / Hogeschool Gent (onderdeel van de associatie UGent), Muziekcentrum De Bijloke, Conservatorium en Les Ballets C de la B; daarnaast zijn er op de campus verschillende kleinere VZWs uit de culturele sector actief. In de jaren 90 van de vorige eeuw sloot het voormalige Bijlokeziekenhuis zijn deuren; in het jaar 2006 verliet de laatste Cisterciënzerzuster definitief de Abdij. Na vele eeuwen wordt er op de Bijloke niet meer gewoond. Na openingsuren gaat het licht zonder pardon uit.
Geen van de bovengenoemde instellingen bezat een eigen, permanent gastenverblijf in het Gentse. De op de site gehuisveste instituten sloegen de handen ineen en begonnen een experiment: de (her-) bewoning van de Bijloke.
De opdracht omvat het ontwerp van een gastenverblijf voor 6 tot 8 gasten op de Bijloke-campus voor mensen die in het kader van hun professionele activiteiten voor een periode van enkele weken tot een half jaar op de site moeten kunnen verblijven en werken: buitenlandse professoren die komen doceren aan de School of Arts en UGent, muzikanten, dansers en acteurs die komen voor de productie van een muziek- of theatervoorstelling, kunstenaars in residentie die een tentoonstelling gaan maken, etc. De accommodatie kan inspelen op de noden van de verschillende bewoners, die samen een kleine, steeds wisselende woongemeenschap vormen. Tegelijk biedt het te ontwerpen verblijf ruimte voor het organiseren van middelgrote (semi-) publieke bijeenkomsten, kleine workshops, opvoeringen en tentoonstellingen waarmee het werk van de bewoners van de campus in de kijker kan worden gezet. Deze beschikbare ruimte kan tevens, op gezette tijden, plaats bieden aan de individuele werkzaamheden van de bewoners of dienen als plek voor ontspanning.
Het gastenverblijf wordt voorzien van een of meerdere ruimtes – de zgn. “Incubator”– die door de verschillende gasten kunnen gebruikt worden als atelier, expositieruimte, repetitieruimte, vergaderzaal, presentatieruimte, ontspanningsruimte. Zo kan de incubator op gezette tijden o.m. een collectieve ruimte zijn voor de kleine leefgemeenschap, soms exclusief als werkplek fungeren, of de mogelijkheid bieden om publiek te ontvangen; hij is voorzien van de nodige bergruimte voor de opslag van klein materiaal zoals stoelen, tafels, podiumelementen, e.d.. Gezien het polyvalent gebruik moet de incubator, idealiter, zowel voldoende daglicht krijgen als verduisterd kunnen worden.
Het gastenverblijf wordt gerealiseerd in de deels ommuurde tuin gelegen langs de Godshuizenlaan en mag als permanent bouwwerk worden geconcipieerd. De op plan in bijlage aangegeven perimeter kan, mits voldoende gemotiveerd, worden uitgebreid tot aan de brandweerweg langs het nieuwe ateliergebouw van de School of Arts (KASK) en de paviljoenen van het voormalige ziekenhuis. Wel dient in alle geval de impact van het gastenverblijf in een groter ruimtelijk verband beschouwd te worden; hierbij spelen afwegingen met betrekking tot toegankelijkheid, zichtbaarheid, intimiteit en beschutting een belangrijke rol – factoren die elk met de verschillende elementen van het programma in verband kunnen worden gebracht.
Het gebouw werd ontworpen als poort en onthaal van de site langs de Godshuizenlaan, een diagonaal pad dat door te tuin loopt naar de instellingen, waarlangs op de loodrechte as de verblijfs- en werkruimtes van de artiesten gelegen zijn. Op het gelijkvloers, en daarbij ook de tuin, bevinden zicht de (semi-)publieke werk- en expositieruimtes, met erboven op het verdiep een aaneenschakeling van private slaapvertrekken. Er wordt zowel horizontaal als verticaal versprongen om een dynamische aaneenschakeling van ruimtes te creëren die zowel individueel als collectief gebruikt kunnen worden.
![]() | ![]() | ![]() |
---|---|---|
![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() |